حالت خوابیدن یک عادت است که همه ما به هنگام استراحت، بدون فکر کردن عادت داریم به آن حالت خاص خود بخوابیم زیرا در این شرایط احساس راحتی بیشتری می‌کنیم.
شما به کدام سمت می‌خوابید؟
وضعیت بدن در خواب جزء چیزهایی است که معمولا به آن توجه‌ای نمی‌کنیم در حالیکه این موضوع تاثیر بسیاری بر روی بدن ما می‌گذارد. از آنجایی که ما انسان‌ها حداقل یک سوم زندگی خود را در خواب سپری می‌کنیم پس بهتر است به حالت خوابیدن خود توجه بیشتری داشته باشیم.
حالت خوابیدن بر روی ساعات خواب و کیفیت آن تاثیر فراوانی دارد. تحقیقاتی مبنی بر این موضوع وجود دارد که نشان می‌دهد این حالت می‌تواند بر روی خواب دیدن و یا بر روی شخصیت ما نیز اثرگذار باشد.
پس در این مقاله می‌خواهیم بدانیم حالت خوابیدن چه تاثیری بر روی سلامت، رویاها و شخصیت ما دارد.
عوامل تاثیرگذار بر حالت خوابیدن
وقتی که درباره حالت خوابیدن صحبت می‌کنیم اولین موردی که به یاد می‌آوریم آرامش و راحتی است. حالت خوابیدن شما یک موضوع شخصی است. ممکن است شما زمانی که روی شکم می‌خوابید احساس آرامش نداشته باشید اما همسر و یا کسی که کنار شما می‌خوابد با این حالت احساس راحتی کند و در مقابل ممکن است شما با حالت خواب جنینی یا پیچ و خم‌دار احساس خوبی کنید اما شاید این مدل خوابیدن برای همسر شما باعث کمبود جا و نا آرامی شود.
راحتی یکی از موارد قابل توجه در این موضوع است اما تنها موردی نیست که شما باید در نظر بگیرید. مسائل دیگری نیز هستند که هر چند کم، اما بر روی کیفیت و حالت قرارگیری که ما در موقع خواب انتخاب می‌کنیم تاثیرگذار هستند.
سن
در سنین مختلف ما بیشتر گرایش به خوابیدن به پهلو داریم. آمارها نشان می‌دهند در اوایل سنین بزرگسالی به پهلو خوابیدن می‌تواند جز اولویت‌های حالت خوابیدن برای ما باشد و هر چه پا به سن می‌گذاریم بیشتر به سمت این حالت می‌رویم.
مطالعات نشان داده به طور کلی به پهلوی راست خوابیدن بیشتر در سنین بالا به سراغ ما می‌آید و دلیل آن می‌تواند کمک به عملکرد بهتر قلب در هنگام خواب باشد. هرچه سن بالاتر برود ما کمتر در خواب حالت‌های خود را تغییر می‌دهیم و بیشتر وقت خواب خود را در یک حالت خاص می‌مانیم در نتیجه زیاد جا به جا نمی‌شویم.
تحقیقات دیگری نیز می‌گویند که کودکان حداقل دو برابر بیشتر از بزرگسالان در رده سنی 65 سال حالت خواب خود را تغییر می‌دهند. کسانی که شب‌ها با بچه در یک تخت خواب می‌خوابند به خوبی از این موضوع آگاه هستند.
در مجموع حالت خواب یکی از مسائلی‌ست که با بالا رفتن سن تغییر می‌کند. کسانی که سن بالاتری دارند بیشتر با چالش‌های سلامتی از جمله چالش خواب رو به رو هستند. بدن افراد سن بالا انعطاف‌پذیری پایینی دارد و معمولا با سفتی عضلات و دردهای موضعی دست و پنجه نرم می‌کنند. در دهه سنی بیست سال نباید زیاد نگران حالت خوابیدنتان باشید اما در سنین بالاتر مثلا در دهه 40 یا 50 سال، حالت خواب می‌تواند تاثیر قابل توجه‌ای بر روی آرامش و راحتی خواب شما دشته باشد.
جنسیت
مانند بسیاری از موارد خوابیدن مردان و زنان نیز با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد. زنان نسبت به مردان تمایل بیشتری به حالت خوابیدن جنینی دارند.
حالت خواب در زنان در دوران بارداری اهمیت بسیار بالایی پیدا می‌کند. معمولا پیشنهاد می‌شود که زنان باردار نباید به پشت بخوابند و بهترین حالت برای خوابیدن آنها سمت پهلو است. انجمن پزشکی زنان باردار آمریکا بهترین حالت خوابیدن برای زنان باردار را خوابیدن به پهلوی چپ می‌داند. خوابیدن به پهلوی چپ خون‌رسانی و تغذیه را برای جنین بسیار راحت می‌کند. برای زنان باردار خوابیدن به پشت می‌تواند باعث کمر درد و مشکلات تنفسی، سوزش معده و قلب شود و همچنین می‌تواند فشار و گردش خون را در بدن آنها کاهش دهد.
حالت خوابیدن و تاثیر آن بر روی شخصیت
تحقیقات زیادی بر روی خواب و ارتباط آن با شخصیت و رویا انجام نگرفته است اما برخی از دانش‌ها و زبان بدن می‌تواند ارتباط بین حالت خواب و شخصیت افراد را به خوبی به ما نشان دهند. حالت خواب می‌تواند در رابطه با شخصیت درونی ما، حال و هوا و یا حتی دیدگاه درونی‌مان به زندگی، اطلاعات جالبی را در اختیار بگذارد.
خوابیدن به پشت
این حالت خوابیدن می‌تواند به میزان اعتماد به نفس فرد مرتبط باشد. کسانی که به پشت می‌خوابند افراد یک دنده‌ای هستند و معمولا خواسته‌های بسیاری از خود و دیگران دارند. با توجه به حالت قرارگیری دست‌ها که می‌توانند در کنار بدن قرار بگیرند و یا در حالت کشیده باشند نیز میتوان نتیجه‌گیری‌های دیگری نیز داشت.
خوابیدن بر روی شکم
این شیوه خوابیدن می‌تواند به حالت تدافعی، کمال‌گرایی فرد و میزان حساسیت او به انتقادات باز گردد. عده‌ای از محققان حوزه خواب بر این باورند که گرایش به خوابیدن بر روی شکم، شاید از داشتن افکار عمیق و عدم کنترل در زندگی نشئت گیرد.
خوابیدن به پهلو
این حالت خوابیدن می‌تواند نشان دهنده آرامش، ذهنی باز و قدرت تشخیص بالا باشد.
چهار حالت مختلف در این موقعیت وجود دارد که هر کدام نشان دهنده نوع خاصی از شخصیت است. خوابیدن به پهلوی راست علاقه فرد به سیگار کشیدن و مصرف کافیین را نشان می‌دهد. خوابیدن بر روی پهلوی چپ که خلاقیت و علاقه‌مند بودن به تحصیل را نشانگر است.
گذاشتن دست‌ها در کنار بدن که اعتماد کردن سریع را نشان می‌دهد و دستانی باز که نشان از سخت‌گیری فرد و کنجکاوی نسبت یه جهان اطراف دارد.
حالت جنینی
تحقیقات نشان داده که افرادی که به این حالت می‌خوابند اغلب افرادی هستند که درگیر حساسیت‌های فکری و استرس هستند و معمولا عادت به فکر کردن‌های زیاد دارند و به نوعی از کاه کوه می‌سازند. در برخورد اول خجالتی به نظر می‌آیند اما در درون خود قلبی مهربان و گرم دارند.
تاثیر حالت خوابیدن بر رویا
علم نشان داده است که رابطه‌ای میان حالت خوابیدن و خواب دیدن شما وجود دارد. اگر شما به پهلو می‌خوابید و معمولا خواب‌های آزار دهنده می‌بینید باید حالت خواب خود را تغییر دهید.
کسانی که به پهلوی راست می‌خوابند کمتر از کسانی که به پهلوی چپ می‌خوابند کابوس می‌بینند. کسانی که به پشت می‌خوابند نیز زیاد کابوس می‌بینند و محققان می‌گویند که آنها خیلی سخت می‌توانند خواب‌هایشان را به یاد بیاورند.
کسانی که بر روی شکم می‌خوابند معمولا خواب‌هایی می‌بینند که اکثرا در محیط‌های واقعی و زنده و یا با جنبه‌های جنسی است همچنین آنها معمولا در خواب بی‌حرکت و بدون هیچ واکنشی هستند.
مضرات و فواید حالت‌های خوابیدن
هیچکدام از این حالت‌های خواب به تنهایی نمی‌تواند حالت خوبی برای همه افراد باشد و این حالت باید با توجه به سلامت و معیار های شخصی شما انتخاب شوند.
خوابیدن به پشت
این حالت خوابیدن حالت متداولی در بین افراد نیست به گفته سازمان جهانی خواب، فقط هشت درصد از افراد به این حالت می‌خوابند اما در حقیقت این یکی از حالت‌های مطلوب برای برخی از افراد است.
خوابیدن به پشت با آناتومی بدن سازگار بوده و وزن بدن در این حالت کاملا متعادل بر روی زمین قرار می‌گیرد. همچنین فشار زیادی بر روی نقاط مختلف بدن وارد نمی‌شود به همین دلیل زمانی که شما در این حالت می‌خوابید احساس آرامش بیشتری خواهید داشت.
اگر درد یا گرفتگی عضلات سراغتان آمده بهترین حالت، خوابیدن به پشت است. افرادی که آرتروز دارند این حالت خوابیدن را برای خواب راحت و آرام استفاده می‌کنند.
همچنین خوابیدن به پشت می‌تواند اثرات ناشی از رفلکس اسید معده را کمتر کند. اگر از رفلکس اسید معده رنج می‌برید بهتر است که به هنگام خواب مری شما بالاتر از سطح معده قرار بگیرد برای داشتن چنین موقعیتی یک بالش بلند و راحت در زیر سر بگذارید.
در ضمن اگر از چین و چروک و پیر شدگی پوست صورتتان می‌ترسید خوابیدن به پشت می‌تواند بهترین وضعیت برای خواب شما باشد زیرا در این حالت پوست صورت به مدت طولانی با بالش در تماس نیست و به این ترتیب دچار ساییدگی و پیری نخواهد شد.
خوابیدن به پشت برای چه افرادی می‌تواند مضر باشد؟
افرادی که دچار پلیپ بینی هستند و موقع خواب خر و پف می‌کنند بهتر است که از این حالت خواب زیاد استفاده نکنند. بهترین حالت خواب برای این افراد حالت خوابیدن روی شکم و یا خوابیدن به پهلو است.
خوابیدن به پهلو
یکی از محبوب‌ترین حالت‌های خواب در بین افراد که دومین حالت سالم خوابیدن بعد از خوابیدن به پشت است، خوابیدن به پهلوست. برای افرادی که خر و پف می‌کنند و پلیپ بینی دارند خوابیدن به پهلو می‌تواند اثرات این مشکلات را کمتر کند. همچنین خوابیدن به پهلو می‌تواند اثرات کمر درد و و گردن درد را نیز کاهش دهد.
اگر شما از سندروم تونل کارپال (تونل کارپال یا CTS که عارضه‌ای نسبتا معمول در ناحیه دست و انگشتان است که باعث سوزش، گزگز، بی‌حسی و در مواقعی باعث درد می‌شود.) رنج می‌برید این حالت می‌تواند به شما کمک زیادی در راستای محافظت از مچ دستانتان کند.
انتخاب خوابیدن بر روی پهلو راست و چپ می‌تواند با توجه به وضع سلامت شما متغییر باشد. خوابیدن بر روی پهلوی چپ برای کسانی که دچار رفلکس اسید معده هستند مناسب است مطالعات نشان داده است رفلکس در کسانی که روی پهلوی راست می‌خوابند بیشتر از کسانی است که بر روی پهلوی چپ می‌خوابند.
برای زنان باردار در جهت تنظیم جریان خون و رسیدن مواد مغذی به جنین، خوابیدن روی پهلوی چپ توصیه می‌شود و همچنین این حالت خواب می‌تواند به هضم نیز کمک کند.
کدامیک از این حالت‌های خواب (به پهلوی چپ یا راست) می‌تواند به سلامت قلب کمک کند؟
یافته‌ها نشان داده است که فعالیت سیستم عصبی ما زمانی که به پهلوی راست می‌خوابیم کاهش پیدا می‌کند که این امر سبب پایین آمدن فشار خون و در نتیجه کاهش میزان ضربان قلب می‌شود. برخی از محققان معتقدند این مدل خوابیدن که معمولا در سنین میانسالی به طور واضحی می‌توانیم آن را در افراد مشاهده کنیم، یک امر غریزی برای محافظت از سلامت قلب است.
جنبه‌های منفی خوابیدن بر روی پهلو
از مضرات خوابیدن بر روی پهلو پیری پوست صورت به دلیل فشار برای صورت است. در این حالت مچ و بازوی شما نیز به دلیل فشار بدن بر روی آنها ممکن است آسیب ببیند. در خوابیدن به پهلو ممکن است شما احساس خواب رفتگی عضلات کنید حسی که معمولا خواب افراد را در نیمه شب بهم می‌ریزد.
خوابیدن در حالت جنینی
این حالت خوابیدن نیز یکی از متداول‌ترین حالت‌های خواب در میان افراد و مخصوصا زنان می‌باشد. فواید این حالت شبیه به فواید حالت خوابیدن به پهلو است. کاهش خروپف، کم کردن فشار بر روی کمر نیز فواید خوابیدن در حالت جنینی است.
از مضرات این حالت میتوان به حس گرفتگی عضلات در هنگام بیدار شدن اشاره کرد. دلیل این حس حالت خمیده‌ای است که هنگام خواب به خود می‌گیرید.
همچنین ممکن است نفس کشیدن شما دچار اختلال شود به این خاطر که دیافراگم شما در حالت موثری قرار ندارد. اگر می‌خواهید به این حالت بخوابید از یک بالش برای جلوگیری از حالت خمیدگی استفاده کنید.
خوابیدن بر روی شکم
با توجه به آمار سازمان جهانی خواب، فقط 7 درصد از مردم از این حالت خواب استفاده می‌کنند. این حالت می‌تواند یکی از بدترین حالت‌های خواب باشد اما این در صورتی است که خوابیدن بر روی شکم می‌تواند اثرات خروپف را بیشتر از حالت‌های دیگر کاهش دهد.
مشکلات خوابیدن بر روی شکم
خوابیدن روی شکم بر روی گردن و کمر شما فشار زیادی ایجاد می‌کند و باعث درد و ناراحتی در این نواحی خواهد شد. به طور مثال وقتی شما به سمت جلو خم می‌شوید بر روی گردن و ستون فقرات خود احساس درد و فشار می‌کنید.
این حالت خوابیدن گردن را در زاویه 90 درجه نسبت به بدن قرار می‌دهد و باعث احساس درد در نواحی گردن و ستون فقرات می‌شود. خوابیدن به شکم ستون فقرات شما را در حالت منحنی قرار داده و فشار زیادی در ناحیه پایین کمر نیز ایجاد می‌کند که در طولانی مدت باعث قوس کمر خواهد شد. همچنین این وضعیت ساییدگی بین صورت و بالش را زیاد کرده و باعث پیری و چروک پوست می‌شود.
بهترین حالت خوابیدن برای شما کدام است؟
بهترین حالت خوابیدن حالتی‌ست که بیشتر از همه باعث راحتی و آرامش شما شود. حالتی که کیفیت خواب شما را بالا برد و سلامت فیزیکی شما را نیز مد نظر دارد. اگر شب‌ها هنگام خواب احساس راحتی نمی‌کنید سعی کنید حالت خواب خود را تغییر دهید تا بتوانید به کیفیت مطلوب خواب خود برسید.
